Türkiye genelinde, milyonlarca konut sahibi ve kiracıyı direkt etkileyen site aidatları, yeni yılda bütçeleri hayli zorlayacak. Minimum fiyatın yüzde 30 oranında artırılmasına karşın, pek çok sitede aidatlar yüzde 90 ila 120 ortasında bir artışla yükseldi.
İstanbul’un merkezinde, 100 metrekarelik bir dairenin ortalama aidatı 4 bin TL’yi geçmişken, kentin daha uzak bölgelerinde, örneğin Çatalca ve Silivri’de aidatlar 800 TL civarına kadar düşüyor. Lüks sitelerde ise bu sayılar 40-45 bin TL’ye kadar çıkabiliyor.
Türkiye Kentsel Tesis Yönetim Derneği Başkanı Suat Sandalcı, zam oranında minimum fiyat artışının belirleyici olacağını belirterek, şunları söyledi:
“Aidat artışı sitenin büyüklüğüne, ortak alan çeşitliliğine, istihdam edinilen işçi sayısına, varsa bütçedeki borç ve alacaklara nazaran değişiyor. İşçi masrafları bütçenin yüzde 70’i, bunun yanında öteki masraflarda de enflasyon kaynaklı artışları düşünürsek 2025 aidat artırımı için ‘asgari fiyat artış oranı+yüzde 10 ile 15’ beklenebilir. Buda yaklaşık yüzde 40-45 oranına tekabül eder. Fakat gelen ihbarlara nazaran artırım oranları yüzde 90’a kadar çıktı.
İTİRAZ HAKKI BULUNUYOR
Site idaresi, aidat artışını genel şurada yapacakları bütçeye nazaran belirliyor. Şura, kat maliklerinin sayı ve arsa hissesi bakımından yarısından ziyadesiyle toplanıyor ve oy çokluğuyla artırım oranına karar veriyor.
Genel konseye katılsın ya da katılmasın tüm malikler alınan artırım kararına itiraz edebilir. Konsey toplantısına katılan lakin karşı oy kullanan her kat maliki karar tarihinden başlayarak bir ay içinde, toplantıya katılmayan her kat maliki kararı öğrenmesinden başlayarak bir ay içinde ve genel konsey davetiyesi eline ulaşmayanlar da altı ay içinde sulh hukuk mahkemesine iptal davası açabilir.
Hukukçular, usulsüzlük varsa dava yoluna gidilmesini öneriyor. Usulsüzlük yapıldığını düşünmeyip, artış oranına itiraz etmek için de vatandaşların fevkalâde genel şura talebinde bulunma hakkı var. 1/3 malik bir ortaya gelip, yapılabilecek tasarruf önlemlerini kıymetlendirebilir.
KİRACILAR O FİYATI ÖDEMEKLE YÜKÜMLÜ DEĞİL
Sabah Gazetesi’nde yer alan habere nazaran, Kiracılar ödediği kira bedelinin üstündeki aidatı ödemekle yükümlü değil. Örneğin kira 6 bin TL, aidat 7 bin TL ise 1.000 TL farkı mal sahibi ödemek durumunda. Sitelerde bütçeler, işletme ve yatırım bütçesi olarak ikiye ayrılıyor. İşçi maaşı, ortak alan masrafları üzere kullanım kaynaklı sarfiyatlar işletme bütçesi kapsamında ve kiracılar sorumlu.
Ama demirbaşlarda yapılacak büyük tadilat ve bakımlar konut sahibinin sorumluluğunda. Asansör değişecekse, yalıtım yapılacaksa ya da işten ayrılan çalışana tazminat verilecekse bu sarfiyatlar yatırım bütçesi kapsamına giriyor ve kiracıdan istenemiyor.
KULLANMADIĞIM HİZMET İÇİN ÖDEME YAPMAK ZORUNDA MIYIM?
Kimi vakit site ya da apartman sakinleri, havuz ya da asansörü kullanmadığı için o hizmetlerin ödemesini yapmak istemiyor. Bu münasebetlerle aidata itiraz mümkün olmuyor. Kullanmamak kişinin kendi tercihi olduğu için ortak masraflara katılmak mecburî. Fakat sonradan yapılan, lüks yahut birtakım maliklerin kullanımına özel masraflara katılmak zarurî değil” dedi.