Otizmin çok fazla karşılaşılan ve tanılandırma noktasında yardım istenen bir konu olduğunu belirten uzmanlar, tanılandırma için farklı ölçeklerin kullanıldığını söylüyor. Denver gelişim testinin 0-6 yaş grubunda doktorlar için kıymetli bilgiler sunduğuna değinen Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Urhan, 0-6 yaş grubunda her sene Denver Gelişim Testi’nin uygulanmasını öneriyor. CARS testi, Otizm Davranış Kontrol Listesi ve ADOS-2 testi gibi ölçeklerin de otizmin tanılandırılmasında kullanıldığını ifade eden Urhan, çocuklarında otizmden şüphelenen ailelerin ön bilgi edinebilmek için evde uygulayabilecekleri testler olduğuna dikkat çekiyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Urhan, otizm spektrum bozukluğunun tanılandırılmasında kullanılan ölçekler hakkında bilgi verdi.
Otizm tanılandırılması için çocuğun yaş özelliklerini baz alınıyor
Otizmin çok fazla karşılaşılan ve tanılandırma noktasında yardım istenen bir konu olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Urhan, “Otizm için tanılandırılma yaparken çocuğun gelişim düzeyindeki yaş özelliklerini baz alıyoruz. Yaşına göre hangi özellikleri tamamlayıp hangi özellikleri tamamlayamadığı üzerinden gidiyoruz. Hangi noktalarda desteğe ihtiyacı var, hangi noktalarda kendini geliştirmesi gerekiyor ya da yapamadığı noktalar neler gibi ölçekler, bu tanılandırmayı yaparken kullandıklarımızdan bazıları.” dedi.
‘Denver Gelişim Testi’ 0-6 yaş grubu için önemli
Denver gelişim testinin 0-6 yaş grubunda doktorlar için kıymetli bilgiler sunduğuna değinen Urhan, “0-6 yaş bizim ‘altın çağ’ olarak adlandırdığımız, gelişim noktasında en çok değer verdiğimiz yaş grubu. Çocuğun doğumundan itibaren yapmasını beklediğimiz dönemsel özellikleri de kapsıyor.” dedi.
Otizm de en fazla çocuğun ismine tepki vermemesi ya da göz teması kurmaması gibi durumlarla karşılaşıldığını sözlerine ekleyen Urhan, “Çocuğun yaşıtlarıyla birlikte oyun onamaması gibi konulardan ziyade aslında daha geriden de süreçlerini takip edebilmemiz oldukça önemli. Bizim dikkat ettiğimiz noktalar, çocuğun gelişim basamaklarını detaylı olarak bilememesi yani dönemsel özelliklerinin farkında olamaması. Bu yüzden 0-6 yaş grubunda her sene Denver gelişim testinin yapılmasını özellikle öneriyoruz.” diye konuştu.
Birçok alt alanı belirmek için CARS testi uygulanıyor
Otizm için tanılandırılma yaparken kullanılan bir diğer ölçeğin CARS testi olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Urhan, “Anneler ve babalarla birlikte klinik gözlemlerimizi de ekleyerek çocukların nesnelerle iletişimi, değişikliklere uyum sağlaması, akranlarıyla iletişimi, akranlarına göre olan etkinlik düzeyi, yemekle olan ilişkiselliği ve duygularının farkında olup olmaması gibi birçok alt alanı belirlemek için CARS testini uyguluyoruz.” dedi.
Urhan, 0-36 aylık dönem içinde otizmden şüphelenen ailelerin, çocuğun hangi noktalarda zorlandığı, hangi noktaları yapıp hangi noktaları yapamadığı konusunda bilgi edinebilecekleri m-chat adı verilen testi uygulayabileceklerini de sözlerine ekledi.
Otizm Davranış Kontrol Listesi ön bilgi verebiliyor
Otizm tanılandırmada, Otizm Davranış Kontrol Listesi kullanıldığını da ifade eden Urhan, “Bu listeyi ebeveynler ve öğretmenler de bir ön bilgilendirme olarak kullanabiliyorlar. Bu liste 57 maddeden oluşuyor ve nesne ilişkileri, özbakım becerileri, sosyal beceriler gibi bir çok alt alan hakkında bize bilgi verebiliyor. Otizm Davranış Kontrol Listesi’ne internet üzerinden de ulaşılabilir.” diye konuştu.
Otizm tanılandırmasında altın standart ADOS-2 testi
Otizm tanılandırmada kullanılan ADOS-2 ölçeği hakkında da bilgi veren Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Urhan, bu testin otizm alanında standardize olarak kullanıldığına ve yurt dışında da geçerliliği bulunduğuna dikkat çekti. Otizm noktasında altın standart olarak da adlandırılabilecek bu testin, bebeklik döneminden yetişkinlik dönemine kadar uzun bir aralıkta kullanılabildiğinin ve birçok alan hakkında bilgi verebildiğinin altını çizen Urhan sözlerini şöyle tamamladı:
“Otizm spektrum bozukluğundaki çocuklarımız hakkında hangi alanlarda zorluk yaşadıklarına dair detaylı bir uygulama testi. Yaklaşık 40-45 dakikada uygulanabiliyor.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı